Kłykciny kończyste HPV, znane również jako brodawki płciowe, to jedna z najczęstszych chorób przenoszonych drogą płciową, wywoływana przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV – Human Papillomavirus). Choć w wielu przypadkach zakażenie przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie, to w niektórych sytuacjach może prowadzić do rozwoju widocznych zmian skórnych oraz zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory narządów płciowych. Wczesne rozpoznanie i leczenie kłykcin kończystych jest kluczowe dla zdrowia pacjenta oraz jego partnerów seksualnych.
Czym jest wirus HPV?
HPV to grupa ponad 200 typów wirusów, z czego około 40 przenosi się drogą płciową. Część z nich, tzw. wirusy niskiego ryzyka (np. typy 6 i 11), odpowiada za powstawanie kłykcin kończystych. Inne, tzw. wysokiego ryzyka (takie jak typy 16 i 18), mogą prowadzić do rozwoju nowotworów, m.in. raka szyjki macicy, odbytu, prącia czy gardła.
Zakażenie HPV jest bardzo powszechne – szacuje się, że większość osób aktywnych seksualnie przynajmniej raz w życiu zetknie się z tym wirusem. Większość zakażeń pozostaje jednak bezobjawowa i zostaje wyeliminowana przez układ odpornościowy w ciągu 1–2 lat.
Kłykciny kończyste HPV – objawy
Kłykciny kończyste objawiają się jako brodawkowate, miękkie zmiany skórne w okolicach narządów płciowych i odbytu. Mogą występować pojedynczo lub w skupiskach, przypominając wyglądem kalafior. Zmiany te najczęściej pojawiają się:
- u kobiet: na wargach sromowych, w przedsionku pochwy, w pochwie, na szyjce macicy lub w okolicach odbytu,
- u mężczyzn: na żołędzi, napletku, trzonie prącia, mosznie lub w okolicach odbytu.
W niektórych przypadkach mogą również pojawiać się w jamie ustnej, gardle czy krtani – zwłaszcza u osób uprawiających seks oralny z zakażonym partnerem.
Zazwyczaj kłykciny nie powodują bólu, ale mogą wywoływać świąd, pieczenie, uczucie dyskomfortu lub drobne krwawienia, szczególnie podczas stosunku. Ich rozmiary i liczba mogą się powiększać, jeśli nie zostaną odpowiednio leczone.
Diagnostyka
Rozpoznanie kłykcin kończystych najczęściej opiera się na badaniu klinicznym. Lekarz może zidentyfikować zmiany skórne na podstawie ich charakterystycznego wyglądu. W przypadkach wątpliwych można wykonać badanie histopatologiczne (biopsję zmiany).
U kobiet zaleca się również wykonanie cytologii i testu na obecność wirusów HPV wysokiego ryzyka, zwłaszcza gdy zmiany pojawiają się w szyjce macicy.
Leczenie kłykcin kończystych
Nie istnieje leczenie przyczynowe, które całkowicie usuwa wirusa HPV z organizmu, ale możliwe jest skuteczne usunięcie widocznych zmian i złagodzenie objawów. Wybór metody leczenia zależy od lokalizacji, liczby i wielkości kłykcin oraz preferencji pacjenta. Do najczęściej stosowanych metod należą:
1. Leczenie farmakologiczne
- Kremy i maści miejscowe, np. z podofiliną, imikwimodem lub sinekatechinami. Działają one miejscowo, niszcząc brodawki lub stymulując układ odpornościowy do walki z wirusem. Kuracja trwa zwykle kilka tygodni.
- Kwas trichlorooctowy (TCA) – stosowany przez lekarza, powoduje chemiczne zniszczenie brodawek.
2. Leczenie zabiegowe
- Krioterapia (zamrażanie ciekłym azotem) – popularna i skuteczna metoda usuwania pojedynczych zmian.
- Elektrokoagulacja (wypalanie prądem elektrycznym) – stosowana przy większych kłykcinach, ale może być bolesna i wymaga znieczulenia.
- Laseroterapia – wykorzystywana w przypadku rozległych zmian lub gdy inne metody zawiodły. Wymaga specjalistycznego sprzętu.
- Chirurgiczne wycięcie – zarezerwowane dla dużych, opornych na leczenie brodawek. Zazwyczaj wykonywane w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.
Ryzyko nawrotów
HPV może pozostawać w organizmie w stanie utajonym, dlatego nawroty kłykcin kończystych są stosunkowo częste – nawet u 25–30% pacjentów w ciągu kilku miesięcy od zakończenia terapii. Regularna kontrola lekarska oraz wzmacnianie odporności organizmu (zdrowy tryb życia, unikanie stresu, zaprzestanie palenia tytoniu) mogą pomóc zmniejszyć ryzyko nawrotów.
Profilaktyka – szczepienie przeciwko HPV
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zakażeniom HPV, w tym rozwojowi kłykcin kończystych, jest szczepienie. Dostępne na rynku szczepionki (np. Gardasil 9) chronią przed najczęstszymi typami wirusa odpowiedzialnymi za brodawki płciowe (typy 6 i 11) oraz nowotwory (typy 16, 18 i inne).
Szczepienie jest zalecane przede wszystkim młodzieży przed rozpoczęciem aktywności seksualnej (w Polsce refundowane dla dziewcząt i chłopców w wieku 12–13 lat), ale można je również wykonać w późniejszym wieku – nawet u dorosłych.
Podsumowanie
Kłykciny kończyste to częsty, ale często bagatelizowany problem zdrowotny związany z zakażeniem wirusem HPV. Mimo że same zmiany skórne są łagodne, ich obecność może wiązać się z dyskomfortem fizycznym i emocjonalnym oraz zwiększonym ryzykiem innych zakażeń. Dlatego istotne jest szybkie rozpoznanie i skuteczne leczenie – zarówno farmakologiczne, jak i zabiegowe. Kluczową rolę odgrywa również profilaktyka, szczególnie w postaci szczepień przeciwko HPV, które mogą zapobiec nie tylko wystąpieniu kłykcin, ale i poważnym chorobom nowotworowym.
Więcej o profilaktyce zdrowotnej przeczytasz TUTAJ. Jeśli problem dotyczy Ciebie zapraszamy do KONTAKTU. Odwiedź nas na Instagramie i TikToku.
Czy kłykciny kończyste są groźne dla zdrowia?
Same w sobie nie są nowotworowe i zwykle mają łagodny charakter. Jednak ich obecność świadczy o zakażeniu wirusem HPV, który może zwiększać ryzyko innych chorób – w tym nowotworów – szczególnie jeśli chodzi o typy wysokiego ryzyka. Z tego powodu ważne jest ich leczenie i monitorowanie.
Jak można się zarazić kłykcinami kończystymi?
Zakażenie przenosi się głównie drogą płciową – podczas stosunku waginalnego, analnego, oralnego lub przez kontakt skórny z okolicami intymnymi osoby zakażonej. Do zakażenia może dojść nawet wtedy, gdy nie widać żadnych objawów u partnera.
Czy kłykciny kończyste mogą same zniknąć?
Tak, w niektórych przypadkach układ odpornościowy może samodzielnie zwalczyć wirusa i doprowadzić do samoistnego ustąpienia zmian. Jednak u wielu osób utrzymują się przez dłuższy czas lub nawracają. Dlatego zaleca się skonsultowanie się z lekarzem i rozważenie leczenia.
Czy można wyleczyć się całkowicie z HPV?
Obecnie nie ma leku, który usuwa wirus całkowicie z organizmu. Można natomiast skutecznie leczyć objawy, a w wielu przypadkach organizm sam eliminuje wirusa w ciągu 1–2 lat. Szczepienia i wzmocnienie odporności pomagają w ochronie przed nawrotami i nowymi zakażeniami.
Czy szczepienie przeciwko HPV chroni przed kłykcinami kończystymi?
Tak, dostępne szczepionki (np. Gardasil 9) chronią przed typami wirusa odpowiedzialnymi za większość przypadków kłykcin kończystych (głównie typy 6 i 11), a także przed tymi wywołującymi nowotwory. Najlepsze efekty daje szczepienie przed rozpoczęciem aktywności seksualnej, ale może być skuteczne także u osób dorosłych.
