Kiła – objawy, leczenie i skutki nieleczonej infekcji

Kiła (syfilis) to przewlekła choroba zakaźna przenoszona głównie drogą płciową, wywoływana przez bakterię Treponema pallidum. Choć współcześnie dostępne są skuteczne metody leczenia kiły, choroba ta wciąż stanowi istotny problem zdrowotny, szczególnie ze względu na jej podstępny przebieg oraz poważne konsekwencje nieleczonej infekcji. W niniejszym artykule omówimy objawy kiły w różnych stadiach choroby, metody leczenia oraz potencjalne skutki zaniedbania terapii.

Czym jest kiła?

Kiła to choroba ogólnoustrojowa, która przebiega etapami. Po wniknięciu bakterii do organizmu (najczęściej poprzez kontakt seksualny) choroba rozwija się w kilku fazach – od objawów skórnych po poważne uszkodzenia narządów wewnętrznych i układu nerwowego. Zakażenie może pozostać utajone przez długi czas, co sprawia, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy z infekcji, a tym samym nie podejmuje leczenia.

Drogi zakażenia

Najczęstszą drogą zakażenia kiłą jest kontakt seksualny – waginalny, analny lub oralny – z osobą zakażoną. Do zakażenia może dojść także poprzez kontakt z raną lub zmianą skórną (wrzodem) osoby chorej. Rzadziej dochodzi do zakażenia przez kontakt z krwią (np. przez wspólne igły) lub z matki na dziecko w czasie ciąży (kiła wrodzona).

Objawy kiły – fazy choroby

Kiła rozwija się w czterech głównych stadiach:

1. Kiła pierwszorzędowa

Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj 10–90 dni po zakażeniu (średnio około 3 tygodnie). Charakterystycznym symptomem jest wrzód twardy – pojedyncza, bezbolesna zmiana skórna o twardym brzegu, zazwyczaj zlokalizowana w miejscu kontaktu z bakterią (najczęściej narządy płciowe, odbyt, jama ustna). Wrzód samoistnie znika po 3–6 tygodniach, co może błędnie sugerować wyleczenie.

2. Kiła drugorzędowa

Następuje kilka tygodni lub miesięcy po wygojeniu się wrzodu pierwotnego. W tej fazie bakteria rozprzestrzenia się po całym organizmie. Objawy to m.in.:

• plamisto-grudkowa wysypka (szczególnie na dłoniach i stopach),
  
• objawy grypopodobne (gorączka, bóle głowy, zmęczenie),
  
• powiększenie węzłów chłonnych,
  
• zmiany na błonach śluzowych (tzw. kłykciny płaskie w okolicach narządów płciowych).
  

Te objawy również mogą ustąpić samoistnie, ale choroba nadal rozwija się w organizmie.

3. Kiła utajona

Jest to etap bezobjawowy, który może trwać wiele lat. Mimo braku widocznych objawów, bakterie wciąż są obecne w organizmie i mogą uszkadzać narządy wewnętrzne. Kiła w fazie utajonej może zostać wykryta jedynie poprzez badania serologiczne (testy krwi).

4. Kiła trzeciorzędowa (późna)

U około 30% nieleczonych osób rozwija się po 10–30 latach od zakażenia. Powoduje poważne i nieodwracalne uszkodzenia wielu układów:

• układ sercowo-naczyniowy (np. tętniaki aorty, zapalenie wsierdzia),
  
• układ nerwowy (kiła układu nerwowego – objawy neurologiczne, zaburzenia psychiczne),
  
• uszkodzenia skóry i kości (tzw. kilaki – guzowate zmiany zapalne).
  

W zaawansowanej fazie choroba może prowadzić do śmierci.

Kiła wrodzona

Kiła może być przekazana z matki na dziecko w czasie ciąży. Zakażenie płodu może prowadzić do poronienia, przedwczesnego porodu, niskiej masy urodzeniowej lub poważnych wad wrodzonych, takich jak:

• głuchota,
  
• deformacje kości,
  
• ślepota,
  
• opóźnienie rozwoju.
  

W Polsce wszystkie kobiety w ciąży powinny przejść obowiązkowe badania w kierunku kiły, by w razie potrzeby wdrożyć leczenie i zapobiec transmisji na dziecko.

Diagnostyka

Rozpoznanie kiły opiera się na wywiadzie medycznym, badaniu fizykalnym oraz testach serologicznych, takich jak:

• testy nieswoiste (np. VDRL, RPR) – używane do wykrywania obecności zakażenia i monitorowania leczenia,
  
• testy swoiste (np. FTA-ABS, TPHA) – potwierdzające zakażenie bakterią Treponema pallidum.
  

W przypadku kiły układu nerwowego konieczne może być wykonanie badania płynu mózgowo-rdzeniowego (punkcja lędźwiowa).

Leczenie kiły

Leczenie kiły jest skuteczne i opiera się na antybiotykoterapii. Podstawowym lekiem jest penicylina benzatynowa podawana domięśniowo. W przypadku uczulenia na penicylinę stosuje się alternatywne antybiotyki, takie jak doksycyklina lub azytromycyna (choć ich skuteczność jest nieco niższa).

Dawkowanie i długość leczenia zależą od stadium choroby:

• w kiłach wczesnych zazwyczaj wystarczy jednorazowe podanie leku,
  
• w kiłach późnych leczenie może trwać kilka tygodni.
  

Ważne jest również leczenie partnerów seksualnych chorego oraz powstrzymanie się od kontaktów seksualnych do czasu zakończenia terapii.

Skutki nieleczonej kiły

Niepodjęcie leczenia kiły może prowadzić do:

• poważnych uszkodzeń serca i mózgu,
  
• problemów psychicznych (np. otępienie, psychozy),
  
• ślepoty, paraliżu, demencji,
  
• niepłodności,
  
• zwiększonego ryzyka zakażenia HIV,
  
• przeniesienia infekcji na partnerów seksualnych i dzieci.
  

W skrajnych przypadkach nieleczona kiła może zakończyć się śmiercią.

Profilaktyka

Najważniejsze środki zapobiegawcze to:

• stosowanie prezerwatyw podczas kontaktów seksualnych,
  
• regularne badania w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową,
  
• unikanie kontaktów seksualnych z osobami, u których występują podejrzane zmiany skórne,
  
• badania przesiewowe u kobiet w ciąży.
  

Podsumowanie

Kiła to poważna, ale w pełni uleczalna choroba, pod warunkiem wczesnego rozpoznania i odpowiedniego leczenia. Niestety, wiele osób nie zdaje sobie sprawy z zakażenia, co może prowadzić do dramatycznych konsekwencji zdrowotnych. Edukacja, świadomość społeczna i regularne badania są kluczowe dla skutecznej walki z tą chorobą.

Więcej o profilaktyce zdrowotnej przeczytasz TUTAJ. Jeśli problem dotyczy Ciebie zapraszamy do KONTAKTU.

Odwiedź nas na Instagramie i TikToku.