Tarczyca to niewielki, znajdujący się w przedniej części szyi gruczoł, tuż pod krtanią. Dlaczego jest tak ważna? Ponieważ jest integralną częścią układu hormonalnego, który odpowiada za produkcję i regulację hormonów, a te odgrywają niezwykle ważne funkcje w całym organizmie. Poznaj najważniejsze informacje dotyczące tarczycy.
1. Czym dokładnie jest?
Tarczyca produkuje dwa główne hormony: trójjodotyroninę[1] (T3) i tyroksynę (T4). Odgrywają one kluczową rolę w regulacji metabolizmu organizmu, kontrolują tempo, w jakim zużywana jest energia. Dodatkowo hormony wpływają na funkcjonowanie serca, układu nerwowego, masę ciała, temperaturę ciała, a także – co jest istotne w pierwszym cyklu życia – za rozwój i wzrost organizmu.
2. Tarczyca jako choroba
Jak cały organizm, tarczyca również może być dotknięta różnymi chorobami. Główny podział to zaburzenia jej funkcji oraz struktury. W pierwszym przypadku mowa o nadczynność i niedoczynność tarczycy, w drugim są to wole, guzki, nowotwory.
Nadczynność tarczycy, inaczej hipertyreoza, to stan, w którym tarczyca produkuje zbyt dużo hormonów. Objawy obejmują utratę wagi, nadmierne pocenie się, drżenie rąk, szybkie bicie serca i nerwowość.
Natomiast niedoczynność tarczycy, czyli hipotyreoza, to stan, w którym tarczyca produkuje za mało hormonów. Objawy to m.in. zmęczenie, przyrost masy ciała, suchość skóry, osłabienie mięśni i depresja.
Zmiany strukturalne to wole, czyli powiększenie tarczycy, które może być spowodowane niedoborem jodu, chorobami autoimmunologicznymi lub guzami. Te ostatnie mogą być łagodne lub złośliwe. Dobra wiadomość jest taka, że większość guzków jest łagodna i nie powoduje objawów, ale niektóre mogą prowadzić do problemów z oddychaniem lub przełykaniem. Nowotwory tarczycy to na szczęście rzadko występujący problem zdrowotny, główne typy to rak brodawkowaty, pęcherzykowy, rdzeniasty i anaplastyczny.
3. Badania
Diagnostyka chorób jest niezwykle istotna i obejmuje kilka kluczowych badań. Do tych najważniejszych i zarazem podstawowych należą badania krwi i pomiar poziomów TSH (hormon stymulujący gruczoł), T3 i T4. TSH jest zazwyczaj pierwszym wskaźnikiem, który jest sprawdzany, ponieważ jego poziom jest odwrotnie proporcjonalny do funkcji.
Kolejnym bardzo ważnym badaniem jest USG tarczycy. Pozwala ono na ocenę struktury gruczołu, identyfikację guzków i ocenę ich charakterystyki.
Wśród badań warto wymienić także scyntygrafię, czyli badanie izotopowe, które ocenia funkcję i pomaga w diagnostyce guzków.
Biopsja cienkoigłowa należy również do kluczowych badań i wykonywana jest w celu oceny zmian. Pozwala na pobranie próbki tkanki do analizy histopatologicznej.
4. Biopsja
Biopsja cienkoigłowa jest procedurą diagnostyczną, podczas której cienka igła wprowadzana jest do guza tarczycy w celu pobrania próbki komórek. Badanie to pozwala na ocenę charakteru zmiany i wykrycie ewentualnych nowotworów. Biopsja jest zazwyczaj bezbolesna i wykonywana w znieczuleniu miejscowym.
Więcej o biopsji w naszym artykule: https://centrumkierach.pl/biopsja-tarczycy-wartosc-zycia/
5. Profilaktyka zdrowia tarczycy
Zapobieganie chorobom tego gruczołu, a także wszelkim innym, obejmuje przede wszystkim zdrowy styl życia oraz regularne badania kontrolne, co stanowi podstawę profilaktyki prozdrowotnej. Będzie to zbilansowana dieta wspomagająca prawidłowe funkcjonowanie tarczycy, bogata w jod (ryby morskie, algi, produkty mleczne) oraz selen (orzechy brazylijskie, ryby, jaja). Niektóre pokarmy (np. soja, kapusta, brokuły) mogą hamować działanie tarczycy, dlatego warto spożywać je umiarkowanie, ponieważ zawierają substancje goitrogenne.
Osoby z grupy ryzyka (np. z wywiadem rodzinnym chorób tarczycy) powinny regularnie kontrolować poziom TSH i innych hormonów. Natomiast każdy powinien pamiętać o redukcji stresu, bowiem wpływa on negatywnie na funkcjonowanie tarczycy, jak i całego organizmu. Stresu nie unikniemy, dlatego warto dbać o zdrowie psychiczne, stosować techniki relaksacyjne, uprawiać sporty, chodzić na spacery, pomyśleć o psie, ponieważ dogoterapia ma wspaniały wpływ na poprawę nastroju, co wpływa na funkcjonowanie całego organizmu.
Podsumowanie
Tarczyca to kluczowy gruczoł, o który warto zadbać w szczególny sposób. Odpowiedzialny jest za regulację wielu ważnych procesów metabolicznych. Dlatego warto zadbać o jej prawidłowe funkcjonowanie poprzez zdrowy styl życia, odpowiednią dietę i regularne badania. W przypadku wystąpienia objawów, które mogłyby wskazywać na choroby tarczycy, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem i podjąć odpowiednie kroki diagnostyczne i lecznicze.
