Badanie USG w ciąży (ultrasonograficzne) jest jednym z najważniejszych narzędzi w monitorowaniu przebiegu ciąży, umożliwiając przyszłym rodzicom i lekarzom obserwację rozwoju dziecka na każdym etapie. To nieinwazyjna metoda, która pozwala ocenić zdrowie płodu, wykryć potencjalne nieprawidłowości i upewnić się, że ciąża przebiega prawidłowo. Jakie są kluczowe momenty, w których warto je wykonać, i jakie informacje dostarcza? W tym artykule wyjaśnimy, w jakich tygodniach ciąży zaleca się przeprowadzenie badania USG, jakie są jego cele oraz dlaczego odgrywa tak istotną rolę w opiece prenatalnej.
Pierwsze USG w ciąży
Pierwsze badanie prenatalne ultrasonograficzne zazwyczaj wykonuje się między 6. a 9. tygodniem ciąży, choć w niektórych przypadkach może być przeprowadzone wcześniej, jeśli istnieją wskazania medyczne, takie jak krwawienia czy ból podbrzusza. Na tym etapie głównym celem jest potwierdzenie ciąży, ustalenie, czy zarodek rozwija się w jamie macicy (wykluczenie ciąży pozamacicznej), oraz sprawdzenie, czy ciąża jest pojedyncza, czy mnoga. Lekarz ocenia także czynność serca płodu – bicie serca można zwykle zobaczyć już w 6.-7. tygodniu. To badanie pozwala również wstępnie określić wiek ciążowy na podstawie długości zarodka (tzw. CRL – długość ciemieniowo-siedzeniowa), co jest istotne dla ustalenia terminu porodu.
USG ginekologiczne – Kluczowe w I trymestrze
Kolejne ważne badanie przeprowadza się między 11. a 14. tygodniem ciąży, najczęściej w połączeniu z testem PAPP-A. Jego celem jest ocena ryzyka wad genetycznych, takich jak zespół Downa, Edwardsa czy Patau. Podczas tego badania lekarz mierzy przezierność karkową (NT), czyli grubość fałdu karkowego płodu, oraz sprawdza obecność kości nosowej – ich nieprawidłowe wartości mogą wskazywać na podwyższone ryzyko trisomii. Dodatkowo oceniane są podstawowe struktury anatomiczne płodu, takie jak głowa, tułów i kończyny, a także łożysko i ilość płynu owodniowego. To badanie jest kluczowe, ponieważ pozwala na wczesne wykrycie potencjalnych problemów i podjęcie decyzji o dalszej diagnostyce, np. amniopunkcji.
USG połówkowe – Szczegółowa analiza w II trymestrze
Badanie w II trymestrze, zwane USG połówkowym, wykonuje się między 18. a 22. tygodniem ciąży i jest jednym z najważniejszych w całym okresie prenatalnym. Na tym etapie płód jest już na tyle rozwinięty, że można dokładnie ocenić jego anatomię. Lekarz sprawdza budowę serca, mózgu, kręgosłupa, nerek, kończyn oraz innych narządów, by wykluczyć wady wrodzone, takie jak rozszczep kręgosłupa, wady serca czy przepukliny. Ocenia się także wzrost płodu (mierzy się obwód głowy, brzucha i długość kości udowej), ilość płynu owodniowego oraz położenie i funkcjonowanie łożyska.
To badanie pozwala również określić płeć dziecka, jeśli rodzice chcą ją znać. USG ginekologiczne połówkowe jest istotne, ponieważ wykrycie wad na tym etapie daje możliwość zaplanowania leczenia po porodzie lub, w niektórych przypadkach, interwencji jeszcze w łonie matki.
USG w III trymestrze – Monitoring przed porodem
Trzecie standardowe badanie ultrasonograficzne przeprowadza się między 28. a 32. tygodniem ciąży. Jego celem jest ocena tempa wzrostu płodu, jego pozycji (np. główkowej czy miednicowej), a także stanu łożyska i ilości płynu owodniowego. Lekarz sprawdza, czy dziecko rozwija się proporcjonalnie i czy nie ma oznak ograniczenia wzrostu wewnątrzmacicznego (IUGR), co może być związane z problemami z łożyskiem lub chorobami matki, takimi jak nadciśnienie ciążowe. Na tym etapie można także ocenić przepływy naczyniowe w tętnicy pępowinowej za pomocą funkcji Dopplera, co pozwala monitorować, czy płód jest odpowiednio zaopatrywany w tlen i składniki odżywcze. To badanie jest kluczowe dla planowania porodu, szczególnie jeśli ciąża jest wysokiego ryzyka.
Dodatkowe badania USG – Kiedy są potrzebne?
Oprócz standardowych badań, USG może być wykonywane częściej, jeśli ciąża wymaga szczególnego nadzoru. W przypadku ciąż mnogich, chorób matki (np. cukrzycy ciążowej, nadciśnienia), podejrzenia wad płodu lub ograniczonego wzrostu dziecka, lekarz może zalecić dodatkowe badania co 2-4 tygodnie. W ostatnich tygodniach ciąży, między 36. a 40. tygodniem, często wykonuje się USG, by ocenić masę płodu, jego ułożenie i gotowość do porodu. W przypadku ciąż przenoszonych (po 40. tygodniu) badanie pozwala monitorować stan płynu owodniowego i łożyska, by upewnić się, że dziecko jest bezpieczne.
Dlaczego USG jest tak ważne?
Badanie ultrasonograficzne odgrywa kluczową rolę w opiece prenatalnej, ponieważ dostarcza szczegółowych informacji o rozwoju płodu, umożliwiając wczesne wykrycie potencjalnych problemów. Pozwala na monitorowanie wzrostu dziecka, ocenę jego anatomii i funkcjonowania łożyska, a także wykrycie wad wrodzonych, które mogą wymagać leczenia po porodzie lub interwencji w trakcie ciąży. Dla rodziców jest to także okazja, by zobaczyć swoje dziecko, usłyszeć bicie jego serca i nawiązać z nim emocjonalną więź. USG jest bezpieczne – fale ultradźwiękowe nie mają szkodliwego wpływu na matkę ani płód – i stanowi niezastąpione narzędzie w nowoczesnej medycynie prenatalnej.
Badanie ultrasonograficzne w ciąży wykonuje się w kluczowych momentach: w I trymestrze (6-9 i 11-14 tydzień), II trymestrze (18-22 tydzień) i III trymestrze (28-32 tydzień), a także dodatkowo, jeśli istnieją wskazania. Jego celem jest monitorowanie rozwoju płodu, wykrywanie wad i zapewnienie bezpieczeństwa matce i dziecku.
W Kierach Medical Clinic w Warszawie zatrudniamy specjalistów ginekologii i położnictwa, którzy zajmują się prowadzeniem ciąży oraz badaniami prenatalnymi.
Więcej o zdrowiu przeczytasz TUTAJ. Jeśli problem dotyczy Ciebie zapraszamy do KONTAKTU. Wizytę możesz umówić także ON-LINE. Odwiedź nas na Instagramie i TikToku.
