Rak płuc to jeden z najczęściej diagnozowanych nowotworów na świecie i niestety to jedna z głównych przyczyn zgonów związanych z nowotworami. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie raka płuc! Wczesna diagnostyka znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie.
Rak płuc – przyczyny
Główną przyczyną raka płuc jest długotrwałe narażenie na czynniki rakotwórcze, z których najważniejszym jest oczywiście dym tytoniowy. Palenie papierosów odpowiada za około 85% przypadków raka płuc. Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z ilością wypalanych papierosów oraz długością okresu palenia. Narażenie na dym tytoniowy z otoczenia (bierne palenie) również zwiększa ryzyko zachorowania.
Ale to nie jedyna przyczyna tej niezwykle poważnej choroby. Kolejne to ekspozycja na radon, czyli gaz szlachetny, który powstaje w wyniku naturalnego rozpadu uranu w glebie i skałach. Może gromadzić się w budynkach, szczególnie w piwnicach i innych zamkniętych przestrzeniach. Ekspozycja na azbest, który był szeroko stosowany w budownictwie i przemyśle jako materiał izolacyjny i ognioodporny. Długotrwałe narażenie na jego włókna może prowadzić do powstania raka płuc, a także międzybłoniaka. Wysokie poziomy zanieczyszczenia powietrza, zwłaszcza pyłami PM2.5, to kolejne przyczyny zachorowania na raka płuc. No i mamy jeszcze genetykę – predyspozycje genetyczne również mogą odgrywać rolę przyczynową, zwłaszcza u osób, które nigdy nie paliły, ale mają w rodzinie przypadki raka płuc.
Rak płuc objawy
Wczesne stadium raka płuc często przebiega bezobjawowo, co sprawia, że choroba jest trudna do wykrycia na początkowych etapach. Objawy, jeśli wystąpią, mogą być niespecyficzne i łatwo pomylone z innymi chorobami układu oddechowego. Dlatego tak ważna jest diagnostyka, kontrolne wizyty u lekarza specjalisty, zwłaszcza, jeśli pojawią się niecodzienne objawy, jak przewlekły kaszel, który nie ustępuje lub się nasila, krwioplucie (plucie krwią lub plwociną zawierającą krew), duszności i uczucie braku tchu, ból w klatce piersiowej, który może się nasilać podczas głębokiego oddychania, kaszlu lub śmiechu. Kolejne objawy, które powinny wzbudzić czujność to chrypka lub zmiana głosu, utrata masy ciała i brak apetytu oraz zmęczenie i osłabienie[1].
Rak płuc – Diagnostyka
Diagnostyka raka płuc zwykle rozpoczyna się od wizyty u lekarza, który na podstawie wywiadu i badania fizykalnego zadecyduje o dalszych krokach. Kluczowe metody diagnostyczne obejmują:
1. RTG klatki piersiowej – czyli podstawowe badanie obrazowe, które może ujawnić zmiany w płucach sugerujące obecność guza. Jednak nie zawsze jest wystarczająco dokładne do rozpoznania raka płuc.
2. Tomografia komputerowa (TK) klatki piersiowej, która jest bardziej szczegółowa niż RTG i pozwala na dokładniejszą ocenę guzów, ich lokalizacji i wielkości.
3. Bronchoskopia – badanie polegające na wprowadzeniu cienkiego, elastycznego przewodu (bronchoskopu) przez nos lub usta do dróg oddechowych, co umożliwia bezpośrednią wizualizację wnętrza oskrzeli oraz pobranie wycinków do badania histopatologicznego.
4. Biopsja – polega na pobraniu próbki tkanki z podejrzanego obszaru w płucach w celu dokładnego zbadania pod mikroskopem. Biopsję można wykonać podczas bronchoskopii, przezskórnie pod kontrolą TK lub w trakcie operacji.
5. Pozytonowa tomografia emisyjna (PET), która jest używana do oceny, czy rak płuc rozprzestrzenił się na inne części ciała. Jest często łączona z tomografią komputerową (PET-TK).
Rak płuc – Leczenie
Leczenie raka płuc zależy od typu nowotworu, jego stadium oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Do głównych metod leczenia należy chirurgiczne usunięcie guza. W niektórych przypadkach konieczne jest usunięcie części lub całego płuca. Chirurgia jest najbardziej skuteczna w przypadku wczesnych stadiów raka, zanim nowotwór zdążył się rozprzestrzenić.
Kolejna metoda to radioterapia, która stosowana jest jako leczenie główne lub uzupełniające po operacji, szczególnie w przypadkach, gdy operacja nie jest możliwa. Polega na użyciu promieniowania jonizującego do niszczenia komórek rakowych. Lekarz może zastosować także chemioterapię, czyli leczenie systemowe za pomocą leków przeciwnowotworowych niszczących komórki rakowe w całym organizmie.
Chemioterapia jest często stosowana w połączeniu z innymi metodami, zwłaszcza w zaawansowanych stadiach choroby. Nowoczesną metodą leczenia jest immunoterapia, która wspomaga układ odpornościowy w walce z nowotworem. Immunoterapia jest szczególnie skuteczna w leczeniu zaawansowanego raka płuc niedrobnokomórkowego.
Kolejną jest terapia celowana, która polega na stosowaniu leków, które celują w konkretne mutacje genetyczne występujące w komórkach nowotworowych. Pozwala to na bardziej precyzyjne leczenie z mniejszą ilością skutków ubocznych.
Rokowania
Rokowania w raku płuc zależą od wielu czynników, w tym od typu nowotworu, stadium zaawansowania w momencie diagnozy, obecności przerzutów oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Rak płuc ma na ogół stosunkowo niskie wskaźniki przeżycia w porównaniu z innymi nowotworami, głównie z powodu późnej diagnozy. Wczesne wykrycie raka płuc znacząco zwiększa szanse na skuteczne leczenie i dłuższe przeżycie.
Diagnostyka profilaktyczna
Profilaktyczna diagnostyka raka płuc ma na celu wczesne wykrycie choroby u osób bez objawów, ale z podwyższonym ryzykiem zachorowania. Najczęściej stosowanym narzędziem w diagnostyce profilaktycznej jest niska dawka tomografii komputerowej (LDCT), która pozwala na wykrycie małych guzków w płucach, które mogą być rakowe. Regularne badania przesiewowe mogą znacznie zmniejszyć ryzyko zgonu z powodu raka płuc poprzez wczesne wykrycie nowotworu, zanim osiągnie on zaawansowane stadium. W Kierach Medical Clinic przeprowadzamy badania profilaktyczne, zachęcamy do zapisów: https://centrumkierach.pl/kontakt/
Podsumowanie
Rak płuc jest poważnym wyzwaniem zdrowotnym, ale wczesne rozpoznanie, odpowiednia diagnostyka oraz nowoczesne metody leczenia mogą znacząco poprawić rokowania pacjentów. Kluczowe znaczenie ma zapobieganie, przede wszystkim poprzez unikanie palenia tytoniu oraz ekspozycji na inne czynniki rakotwórcze, jak również regularne badania profilaktyczne, zwłaszcza u osób z grupy ryzyka.
