Choroby przenoszone drogą płciową (STD – ang. Sexually Transmitted Diseases) to grupa infekcji, które rozprzestrzeniają się głównie przez kontakty seksualne – waginalne, analne i oralne. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na choroby weneryczne, co wynika m.in. z niewystarczającej edukacji seksualnej, braku stosowania zabezpieczeń oraz rosnącej liczby partnerów seksualnych w społeczeństwie. Wczesne rozpoznanie i leczenie STD jest kluczowe – nieleczone mogą prowadzić do poważnych powikłań, w tym niepłodności, chorób nowotworowych, a nawet zagrożenia życia. Poniżej przedstawiamy najczęstsze choroby przenoszone drogą płciową oraz ich objawy.

Choroby przenoszone drogą płciową
1. Chlamydioza
Chlamydioza to jedna z najczęstszych bakteryjnych chorób przenoszonych drogą płciową, wywoływana przez bakterie Chlamydia trachomatis. Występuje często bezobjawowo – szczególnie u kobiet, przez co wiele osób nie wie, że jest zakażonych.
Objawy u kobiet mogą obejmować:
- upławy o nietypowym zapachu,
- pieczenie przy oddawaniu moczu,
- ból w podbrzuszu,
- krwawienia międzymiesiączkowe lub po stosunku.
Objawy u mężczyzn:
- wyciek z cewki moczowej,
- ból i pieczenie przy oddawaniu moczu,
- ból jąder.
Nieleczona chlamydioza może prowadzić do zapalenia narządów miednicy mniejszej u kobiet, a u mężczyzn do zapalenia najądrzy.
2. Rzeżączka
Rzeżączka (gonorrhoea) to kolejna powszechna infekcja bakteryjna wywoływana przez Neisseria gonorrhoeae. Zakażenie może obejmować genitalia, odbytnicę i gardło.
U kobiet rzeżączka często przebiega bezobjawowo, ale może pojawić się:
- żółtozielony wyciek z pochwy,
- ból w dolnej części brzucha,
- krwawienie między miesiączkami.
U mężczyzn:
- ropny wyciek z cewki moczowej,
- pieczenie przy oddawaniu moczu,
- ból i obrzęk jąder.
Nieleczona rzeżączka może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak niepłodność oraz zapalenie stawów.
3. Kiła
Kiła (syfilis) to infekcja bakteryjna wywoływana przez krętka bladego (Treponema pallidum). Przebiega w kilku etapach, a jej objawy mogą się znacznie różnić.
Etapy kiły:
- Pierwotna: pojedynczy, bezbolesny wrzód (tzw. wrzód twardy) w miejscu zakażenia – najczęściej na narządach płciowych, odbycie lub w jamie ustnej. Wrzód goi się samoistnie, co może zmylić chorego.
- Wtórna: wysypka (najczęściej na dłoniach i stopach), gorączka, bóle mięśni, powiększenie węzłów chłonnych.
- Utajona i trzeciorzędowa: po latach nieleczonej choroby mogą wystąpić poważne uszkodzenia narządów wewnętrznych, układu nerwowego i serca.
Kiła jest szczególnie niebezpieczna, ponieważ może być długo bezobjawowa i prowadzić do trwałych uszkodzeń organizmu.
4. Opryszczka narządów płciowych (HSV-2)
Opryszczka wywoływana jest przez wirusa HSV-2 (rzadziej HSV-1). Zakażenie może przebiegać bezobjawowo lub objawiać się w postaci bolesnych pęcherzyków w okolicach intymnych.
Objawy:
- pieczenie, swędzenie i ból w miejscach intymnych,
- pęcherze wypełnione płynem, które pękają i tworzą owrzodzenia,
- ogólne osłabienie, gorączka przy pierwszym zakażeniu.
Choć opryszczka nie jest uleczalna, istnieją leki przeciwwirusowe, które łagodzą objawy i zmniejszają częstotliwość nawrotów.
5. Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV)
HPV to najczęstsza infekcja wirusowa przenoszona drogą płciową. Istnieje wiele typów wirusa – niektóre wywołują brodawki narządów płciowych, inne mogą prowadzić do nowotworów (m.in. szyjki macicy, odbytu, gardła).
Objawy:
- brodawkowate zmiany w okolicach narządów płciowych, odbytu lub jamy ustnej,
- często brak objawów – zakażenie może być wykryte dopiero w badaniu cytologicznym lub kolposkopii.
Dostępne są szczepienia przeciwko najbardziej onkogennym typom wirusa HPV, zalecane zwłaszcza przed rozpoczęciem aktywności seksualnej.
6. Wirus HIV
HIV (ludzki wirus niedoboru odporności) uszkadza układ odpornościowy i prowadzi do AIDS. Zakażenie przez długi czas może nie dawać żadnych objawów.
Wczesne objawy (2–6 tygodni po zakażeniu):
- gorączka,
- ból gardła,
- powiększenie węzłów chłonnych,
- wysypka.
Z czasem HIV niszczy układ odpornościowy, co prowadzi do występowania zakażeń oportunistycznych i nowotworów. Dzięki nowoczesnym terapiom antyretrowirusowym (ART) osoby zakażone mogą żyć długo i normalnie funkcjonować, o ile rozpoczną leczenie na czas.
Jak się chronić?
Najskuteczniejszą formą profilaktyki jest stosowanie prezerwatyw podczas każdego kontaktu seksualnego, zarówno waginalnego, jak i oralnego czy analnego. Równie ważne jest regularne badanie się na obecność chorób przenoszonych drogą płciową – szczególnie przy zmianie partnera lub w przypadku występowania objawów.
Warto też rozważyć szczepienia – przede wszystkim przeciwko HPV oraz WZW typu B, które również mogą być przenoszone drogą płciową.
Podsumowanie
Choroby przenoszone drogą płciową są powszechnym i poważnym problemem zdrowotnym, jednak dzięki odpowiedniej profilaktyce i szybkiemu leczeniu można zminimalizować ich skutki. Kluczowe są świadomość, odpowiedzialność oraz otwartość w rozmowie z lekarzem. Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy – nie zwlekaj z konsultacją. Zdrowie intymne jest równie ważne jak każda inna sfera naszego życia.
Więcej o profilaktyce zdrowotnej przeczytasz TUTAJ. Jeśli problem dotyczy Ciebie zapraszamy do KONTAKTU. Wizytę możesz umówić także ON-LINE. Odwiedź nas na Instagramie i TikToku.
Czy choroby przenoszone drogą płciową zawsze dają objawy?
Nie. Wiele chorób wenerycznych, takich jak chlamydioza, rzeżączka czy HPV, może przebiegać bezobjawowo – zwłaszcza u kobiet. Brak objawów nie oznacza jednak, że infekcja nie jest groźna lub nie może być przenoszona dalej. Dlatego ważne są regularne badania profilaktyczne, nawet przy braku dolegliwości.
Jak często powinno się badać na choroby weneryczne?
To zależy od stylu życia seksualnego. Osoby aktywne seksualnie, zmieniające partnerów lub nieużywające prezerwatyw powinny badać się co najmniej raz do roku, a najlepiej co 6 miesięcy. Osoby w stałych związkach monogamicznych również powinny wykonać badania przed rozpoczęciem współżycia bez zabezpieczeń.
Czy można zarazić się chorobą weneryczną podczas seksu oralnego?
Tak. Wiele chorób, takich jak kiła, opryszczka, rzeżączka czy HPV, może być przenoszonych drogą oralną. Dlatego również podczas seksu oralnego zaleca się stosowanie zabezpieczeń – prezerwatyw lub zapór lateksowych.
Czy choroby przenoszone drogą płciową można całkowicie wyleczyć?
To zależy od rodzaju choroby. Infekcje bakteryjne, takie jak rzeżączka, chlamydioza czy kiła, są zwykle w pełni wyleczalne za pomocą antybiotyków. Infekcje wirusowe, takie jak HIV, HPV czy opryszczka, są nieuleczalne, ale ich przebieg można kontrolować za pomocą leków przeciwwirusowych.
Czy prezerwatywa całkowicie chroni przed zakażeniem?
Prezerwatywa znacząco zmniejsza ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową, ale nie daje 100% ochrony. Niektóre wirusy, np. HPV czy opryszczka, mogą przenosić się przez kontakt skórny poza obszarem objętym prezerwatywą. Mimo to prezerwatywy są najskuteczniejszą metodą ochrony w praktyce.